Svi smo barem jednom u životu radili EKG, odnosno snimali smo rad srca. To je osnovni kardiološki pregled, a detaljniji pregled bi bio ultrazvuk srca. Ova metoda omogućava doktoru da vidi pokretne slike srca i da stekne uvid u njegovo zdravlje.

Ultrazvuk srca ili ehokardiografija je neinvazivna (bezopasna) metoda, bez ikakvih štetnih dejstava i pacijenti je odlično podnose. Prilikom pregleda srca putem ultrazvuka srca, odnosno ehokardiograma,  nema zračenja, tj. radijacije i može se koristiti kod ljudi svih uzrasta, od dece do ljudi u dubokoj starosti.

Ehokardiografski pregled srca (ultrazvuk srca) traje od pola sata do 45 minuta i ne zahteva nikakve posebne pripreme.

Ultrazvuk srca – šta otkriva?

Lekar kardiolog će prilikom ultrazvuka videti performanse vašeg srca, kao i srčane strukture (srčane pretkomore, sračane komore i srčane zaliske). Kardiolog ultrazvučnim pregledom srca može otkriti uzrok šuma na srcu, kao i veličinu srčanih šupljina, te da li postoji neka tečnost oko srca; proceniće se sposobnost srca da pumpa krv (procena srčanog mišića) ukoliko pacijent ima osećaj nedostatka vazduha (otežanog disanja) ili se žali na određene tegobe prilikom fizičkog napora.

Kome treba uraditi ultrazvuk srca, odnosno ehokardiografski pregled?

• ukoliko Vam je EKG nalaz patološki
• svima koji imaju povišen krvni pritisak, povišene vrednosti masnoće i šećera u krvi
• svima koji se žale na brzo umaranje i nedostatak vazduha
• ako imate osećaj lupanja srca, stezanja ili bola iza grudne kosti
• ako Vam je dijagnostikovana angina pektoris
• ako ste preležali  infarct miokarda
• ako Vam je dijagnostikovan šum na srcu
• ako ste imali operaciju srca ili intervenciju na krvnim sudovima

Elektrokardiogram  (EKG) predstavlja zapis električne aktivnosti našeg srca na površini kože.

Elektrokardiografija, odnosno EKG, je brza, bezbolna i neinvazivna metoda kojom se  registruje električna aktivnost srca.

Ovom metodom mogu se otkriti različita oboljenja srca. Snimanje traje nekoliko minuta i rezultat je dostupan  odmah.

Snimanje se vrši u ležećem položaju i sastavni je deo kardiološkog pregleda. EKG je važan u dijagnostici poremećaja srčanog ritma, te u dijagnostici i praćenju koronarne bolesti srca (angina pektoris i infarkt miokarda).

EKG se obavezno radi kada pacijent ima simptome ili znake oboljenja srca, i ako postoji sumnja na bolesti i stanja koja mogu da se odraze na rad srca (različiti metabolički i elektrolitski poremećaji). Takođe, EKG treba uraditi i osobama koje su imale neobjašnjive gubitke svesti ili kolapse, jer njihov uzrok mogu često biti ranije neprepoznate bolesti srca.

U nekim situacijama neophodno je pomoću posebnih uređaja kontinuirano snimati EKG (holter) što može da traje 24 sata ili duže.

24-satni holter EKG-a (elektrokardiograma) je grafički zapis električne aktivnosti srca tokom perioda od 24 sata uz pomoć posebnog uređaja. Holter je mali, prenosivi uređaj koji beleži srčani  ritam. Snimanje traje jedan dan (24 sata).

Holter srca, odnosno snimanje rada srca putem holtera preporučuje se u cilju registrovanja promena srčanog ritma koje se javljaju povremeno ili samo u određenim situacijama. Holter EKG se u kardiologiji primenjuje u cilju registrovanja poremećaja srčanog ritma i sprovođenja (aritmije) i drugih bolesti srca, u praćenju rada pejsmejkera itd.

Holter arterijskog krvnog pritiska (holter pritiska) je metoda kojom se arterijski krvni pritisak meri u određenim intervalima tokom 24 sata.

Holter pritiska je aparat koji nezavisno od Vaše psihe, svesnog ili podsvesnog uticaja pokazuje tačne vrednosti krvnog pritiska tokom dana, noći, tj. fiziološke oscilacije. Sve u cilju ranog otkrivanja hipertenzije, odluke o uvođenju antihipertenzivne terapije, praćenju terapijskog efekta na vrednosti krvnog pritiska i određivanju doze i vremena uzimanja leka.

Za vreme nošenja 24-satnog holtera arterijskog krvnog pritiska pacijent nastavlja sa uobičajnim dnevnim aktivnostima (posao, fizičke aktivnosti, spavanje, uzimanje lijekova) i navikama (konzumacija kafe).

Najvažniji razlozi za nošenje 24-satnog holter arterijskog krvnog pritiska su:

• dijagnostikovanje arterijskog krvnog pritiska
• proveravanje oscilacija krvnog pritiska tokom dana i noći
• kontrola efekata antihipertenzivne terapije
• vrtoglavice, nesvestice
• sumnja na povišen krvni pritisak u trudoći
• neregulisana arterijska hipertenzija
• korekciju vrste antihipertenzivnih lekova i vremena u tpku dana kada se uzimaju antihipertenzivni lijekovi

Na osnovu dobijenih vrednosti 24-h monitoringa krvnog pritiska, lekar donosi odluku o određivanju odgovarajuće terapije ili o daljem dijagnostičkom ispitivanju.

Ergometrija (test opterećenja) je metoda kojom se testira uticaj fizičkog opterećenja na srčani rad.

Test opterećenja se izvodi u svrhu otkrivanja kardiovaskularnih bolesti i procene prohodnosti krvnih sudova nakon infarkta miokarda, intervencie na krvnim sudovima (stentovi) ili nakon kardiohirurškog zahvata.

Ergometrija (test opterećenja) se izvodi na pokretnoj traci čija se brzina i nagib postepeno povećavaju. Testiranje izvodi lekar kardiolog u saradnji sa medicinskom sestrom i ono traje do postizanja odgovarajuće srčane frekvencije ili pojave subjektivnih tegoba ili do značajnih promena u EKG-u.

Hranu, piće, kafu i cigarete ne uzimajte najmanje 3 sata pre testiranja, takođe pre testiranja izbjegavajte veće fizičke aktivnosti. Potrebno je obući udobnu obuću i laganu komfornu odeću.

Farmakološki stres ehokardiografski pregled je najbolja metoda za otkrivanje i praćenja koronarne bolesti.

Zbog svoje visoke osetljivosti (specifičnosti i senzitivnosti) posebno se preporučuje kod pacijenata koji su preboleli infarkt miokarda i/ili imaju bilo koji oblik revaskularizacije koronarnih arterija (putem PCI i implantacije stentova ili kardiohirurškim premoštavanjem bypass-om).

Farmakološki stres ehokardiografski test je korisniji i validniji je od klasičnog testa opterećenjem (ergometrija), koji je prvi izbor kod sumnje na koronarnu bolest. Prilikom izvodjenja stres-eho testa, prvo se uradi ultrazvučni pregled srca u miru, zatim test za izazivanje ishemije miokarda (davanjem farmakoloških sredstava). Odmah po prestanku opterećenja se ponovi ultrazvučni pregled srca, nakon čega se analiziraju i upoređuju nalazi pre i nakon testa, sa posebnim osvrtom na pokretljivost (kontraktilnost) zidova srčanog mišića.

Metoda je izuzetno bezbedna, jer se sve vreme testa prati srčani rad, krvni pritisak, simptomi pacijenta, EKG i najbitnije, rad srca ultrazvukom, kojim se može uočiti ishemija (patnja srca) i pre nego što to pacijent oseti ili se pokaže EKG promenama.

Sam test traje od 30-45 minuta. Izvodi se davanjem leka Dobutamina putem infuzije, uz postepeno povećanje doze, čime se stvara postepeno opterećenje srca, proporcionalno godinama i prethodnoj bolesti srca. Test je veoma komforan, jer sve vreme testa, pacijent leži, a putem leka opterećujemo srce. Ovim testom možemo da utvrdimo značajno zakrečenje arterija srca i pre nego što se razvija teže stanje, na primer infarkt miokarda. Na taj način se potvrđuje angina pektoris, čime se pacijenti indikuju za koronarografiju i eventualnu revaskularizaciju Kod pacijenata koji već imaju imaju ugrađene stentove ili bypass, može se utvrditi prohodnost, tj.stenoza stentova ili graftova i potreba za novom rekoronarografijom, a može da se prati i efekat dosadašnjeg lečenja bolesnika. Ovom metodom se procenjuje i potreba za operacijom aortnog zalistka, koji je granično sužen, posebno kod bolesnika koji imaju smanjenu pumpnu funkciju srca.

Dopler krvnih sudova vrata je bezbolna, bezopasna ultrazvučna metoda koja se može ponavljati. Primenom Dopler-ovog efekta na precizan način  ispituje stanje arterijskih i venskih krvnih sudova vrata i protok krvi u njima.

Ukoliko su pacijenti imali slabost i trnjenje polovine tela, vrtoglavicu, gubitak osećaja u jednoj polovini tela ili gubitak vida u polovinama vidnog polja, biće potrebno uraditi dopler krvnih sudova vrata.

Prilikom pregleda primenom ove ultrazvučlne metode (doplera krvnih sudova vrata) obezbeđuju se saznanja o izgledu krvnih sudova vrata i protoku koji se može izmeriti. Primenom metode doplera krvnih sudova vrata u dijagniostici, lekar dobija potrebne informacije i upućuje dalje pacijenta na dopunske dijagnostike i lečenje.

Pregled primenom ultrazvučlne metode (doplera krvnih sudova vrata) bi trebalo da obave ljudi koji boluju od povišenog krvnog pritiska, povišenih masnoća u krvi, pušači, dijabetičari…

Dopler krvnih sudova nogu je bezbolna, neinvazivna dijagnostička metoda koja se sprovodi primenom ultrazvuka, odnosno ultrazvučnih talasa. Primenom ultrazvuka, odnosno metode doplera krvinh sudova nogu može se meriti protok krvi kroz krvne sudove nogu. Primenom doplera krvnih sudova nogu se mogu otkriti suženja krvnih sudova ili proširenja (aneurizme). Na arterijama se mogu videti naslage ili plakovi, koji sužavaju šupljinu krvnog suda, otkriti tromboza (delimično ili potpuno zapušenje arterije, ili vene, ugruškom krvi) proširene (varikozne) vene, i odrediti stepen proširenja.

Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije proširene vene nogu su najrasprostranjenije oboljenje u mnogim zemljama sveta, a čak polovina odrasle populacije ima minimalne promene na venama nogu.

Ako imate bolove u nogama, svrab, oticanje, grčeve ili vidljive proširene vene, sa ili bez rana na nogama, potrebno je da uradite: 

• detaljan pregled vaskularnog hirurga
• ultrazvučni i color doppler pregled vena i arterija nogu

Vaskularna oboljenja mogu biti lokalizovana na arterijama, venama i limfaticima. U najtežem obliku, oboljenja arterija se manifestuju ishemijom, a oboljenja vena i limfatika se manifestuju venskim ili limfnim zastojem (otokom).

Pored oboljenja, značajne su i povrede krvnih sudova, pri čemu se povrede arterija manifestuju kliničkim sindromom hemoragije i/ili ishemije, povrede vena se manifestuju venskim krvavljenjem, a povrede limfatika limforejom.

Vaskularna oboljenja mogu imati akutni (naglo nastale tegobe i promene) i hronični tok (postepen razvoj tegoba i promena).

Tegobe koje zahtevaju da se obavi pregled vaskularnog hirurga su: 

• Bol ili grčevi u rukama /nogama tokom određenih aktivnosti ili u određenom položaju,
• Noćni bol koji remeti san
• Pojava rana koje ne zarastaju
• Prolazni ataci ishemije mozga (TIA) ili preležan moždani udar (CVI),
• Gubljenje na težini i bol nakon uzimanja obroka,
• Vidljive proširene vene na nogama
• Otok dela ili cele ruke/ noge sa ili bez promene boje i temperature kože i tako dalje.

Pregled vaskularnog hirurga je složen specijalistički pregled, uglavnom je bezbolan i ne zahteva primenu invazivnih instrumenata (uobičajeno se koriste slušalice, traka sa centimetarskom podelom, eventualno manžetna za merenje krvnog pritiska).

Poželjno je pre samog pregleda uraditi kolor dopler krvnih sudova.

Kolor dopler krvnih sudova je ultrazvučni bezbolan pregled kojim se proverava stanje krvnih sudova i arterija određenog tela dela. Ova dijagnostička metoda u cilju provere stanja vaših krvnih sudova ia rterija meri protok krvi kroz krvne sudove, te se ovakvim pregledom mogu dijagnsotifikovati razni uzročnici problema koje osećate kao na primer: suženje krvnih sudova, proširenje krvnih sudova, mogu se videti razne promene – naslage (plakovi), otkriće svih stadijuma zapušenja arterija (tzv. tromboze).